Atesin hizla yükselmesi bilinç kaybina sebep olabilir. Bu durumlarda çocugunuzu
yere yatirin ve yaninda kalin. Hemen doktor çagirin. Ailenizde atesli havaleye
yönelik bir egilim varsa çocugunuz hastalandiginda ateslenmemesi için elinizden
geleni yapin. Bebeklerin hastaliklarini anlamak çok kolay degil. Derdini
anlatamadiklari için sadece aglarlar.
Genelde huzursuz ve çok aglayan bir
bebekte de aglama da ipucu olarak degerlendirilmeyebilir. Eger bebegin yeme,
içme ve uyuma aliskanliklarinda dikkat çekici bir degisme varsa, o çocugun hasta
oldugu düsünülür. Her hastalik ates yükselmesine neden olmazsa da, bebeklerde ve
küçük çocuklarda infeksiyon hastaliklari daha sik rastlandigi için,
hastaliklarin büyük bir kisminda ates yükselmesi olacaktir. Bu nedenle bebegin
atesini ölçmek sagligi hakkinda bilgi verecektir.
Cildin terli ve bebegin
hareketli olmasi nedeniyle, koltuk alti yerine makattan ates ölçmek daha
dogrudur.Eger bebegin makattan ölçülen atesi 38 dereceden fazla ise, o bebekte
yüksek ates oldugunu kanitlar. Ancak çogu zaman atesin yüksekliginden çok
bebegin genel durumu daha da önemlidir. Atesi normale yakin ama halsiz, devamli
uyuyan, mama yemek ya eda emmek istemeyen bir bebek, 39 derece atesi olmasina
ragmen, canli hareketli, beslenmesini sürdüren bir bebege oranla daha
hastadir.
Eger iki ayliktan küçük bir bebegin atesi 38 dereceyi asarsa
doktora götürmek gerekir. Iki ayliktan büyük bebek için doktora götürme siniri
39 derece atestir. Ancak daha düsük rakamlarda da olsa ates üç günden daha fazla
sürüyorsa, doktora götürmek gerekecektir.Ates yükselmesi vücudun savunma
mekanizmalarindan biridir. Vücutta virüs ya da bakteri cinsi bir hasatlik etkeni
oldugunu ve vücudun buna karsi tepki gösterdigini kanitlar.
Ates
yükselmesi halinde hastalik etkenleri faaliyetlerini sürdüremez ya da ölürler.
Bu nedenle ates yükselmesi hastanin yararina bir durumdur. Ancak, yüksek atesin
devam etmesi, vücudun hastaligi yenemedigini gösterir. Hastaligin devam etmesi
organlarda kalici bir bozukluk yaratabilecegi için, müdahale edilmelidir. Doktor
yapacagi muayeneden sonra hastaligi teshis edecek ve gerekli önlemleri
alacaktir. Gerekli tedaviye baslamadan atesi düsürmek yararli bir davranis
degildir.
Atesin savunma sistemi için yararli oldugunu belirttim ancak
bunun tek istisnasi, yüksek atesle gelen havale nöbetidir.Beyin hücrelerinin
normal disi bir aktivite göstermesi sonucu ortaya çikan, vücuttaki istemsiz
kasilmalara, tip dilinde konvülsiyon, halk arasinda da havale adi verilmektedir.
Tipik bir havale nöbetinde, bebek suurunu kaybeder, kol ve bacaklari kasilir.
Birkaç saniye sonra da bütün belirtiler kaybolur. Havale nöbetleri genellikle 6
aylik ile 5 yas arasindaki çocuklarda olur. çogu zaman yüksek ates ile
beraberdir.
Ancak atesin yüksekligi ile havale geçirme arasinda her zaman
bir ilinti yoktur. Yani bazilarinda çok yüksek ateste havale olmazken, bazi
bebeklerde daha düsük ateslerde bile havaleye rastlanabilir. Çocuklarin
%4-5´inde hayatlarinda en az bir kez havaleye rastlanirken, bunlarin yarisinda
bir kereden sonra havale görülmez. Eskiden, havale geçiren çocuklarin mutlaka
beyin hasari kalacagi düsünülürken, bunun dogru olmadigi artik anlasildi. Önemli
olan havalenin kendisi degil, havaleye neden olan hastaliktir. Bu iyi tedavi
edilmedigi takdirde hasar kalabilir.
Havale nöbeti anne ve babalar için
korkutucu olabilir. Ancak bilmeniz gereken en önemli sey, havalenin birkaç
dakika sonra kendiliginden geçecegidir. Eger bebegin atesi yüksekse, düsürmek
için, giysilerini çikartmak, basina ve gögsüne islak bez koymak, tüm vücudu
serin su ile islatilmis bezlerle silmek yararlidir. Havale geçiren bebekte,
kolonya gibi alkollü maddeler kesinlikle kullanilmaz. Ayrica ates düsürmek için
su dolu küvete sokmak da tehlikeli olabilir.
Kusmaya baslarsa, yüzükoyun ya da yan yatirarak kusmugun nefes borusunu
tikamasini önleyin. Nefes almasi güçlesirse, alt çenesini hareket ettirmeye
çalisarak nefes almasina yardimci olun. Çogu insan, havale geçiren kisinin
dilini isiracagini ya da yutacagini ve nefes yolunun kapanacagini düsünür. Dil
isirma olursa da çok önemli degildir.
Bunu önlemek için agzina elinizi ya
da baska cisimleri sokmak tehlikeli olabilir. Eger nefesi durursa, yapay
solunuma baslamayin, kisa bir süre sonra kendiliginden soluk alip vermeye
baslayacaktir. Havale nöbeti geçtikten sonra bebegin devamli doktoru varsa, ona
haber verin. Bebegi muayene etmek isteyecektir. Eger bu doktora ulasamiyorsaniz,
bir hastanenin acil kismina götürün.
