hipernatremi, Serum sodyum konsantrasyonunun 150 mEq/lt’nin üzerinde olmasidir. Daha çok vücut sodyumuna göre suyun daha fazla eksilmesi sonucu ortaya çikar. Nedenleri:
1) Sodyum fazlaligi
• Sodyum içerigi fazla olan mamalar
• Resüsitasyon sirasinda fazla NaHCO3 kullanimi
• Deniz suyu alimi
2) Su defisiti
• Santral diabetes insipitus
• Nefrojenik diabetes insipitus
• Asiri terleme
• Suyun yetersiz alimi
• Adipsi (Hipotalamik histiositoz gibi lezyonlara sekonder olarak)
3)Sodyum içerigi fazla sivi kaybi
• Ishal
• Ozmotik diüretikler
• Diabetes mellitus
• Renal displazi (idrari konsantre edemez, asiri sivi kaybi olur)
Klinik: ESS ve plazma volümü dehidratasyon %10’un üzerine çikana kadar korunur. Su hücre içinden damar içine geçer. Bu nedenle sok çok nadir görülür. Hastanin dehidratasyonu %10’un üzerine çikinca cilt hamur kivaminda olur. Hastalarda irritabilite, yüksek perdeden aglama vardir. Hipernatremi kalici SSS sekellerine neden olur. Sodyum konsantrasyonu 160 mEq/lt’nin üstüne çikinca irritabilite, ataksi, tremorlar, daha artinca tonik spazmlar ortaya çikar. Serum ozmolalitesi 430 üzerine çikarsa hasta kaybedilir. Hipokalsemi ve hiperglisemi genellikle hipernatremiye eslik eder. Hipernatremi beyin hücrelerinde de dehidratasyona neden oldugundan beyinde masif ya da küçük multipl hemorajiler olusur. Dehidratasyon sonucu beyinde çökme, küçülme ve beyin damarlarinda yirtilmalar olur.
Hipernatremiden beyin nasil korunur: Idiojenik ozmoller denen birtakim aminoasitler özellikle de taurin beyin hücrelerinin içine girip ozmolaliteyi artirir. Böylece hücre içinden disariya sivi akisi durur. Ancak idiojenik ozmollerin beyne girisi çikisindan daha hizli olur.
Tedavi: Genellikle 1/3 ya da 1/4 SF (yasa göre) kullanilir. Ne türde sivi kullanilirsa kullanilsin düzeltme yavas yapilmali ve defisit 48 saatte tamamlanmalidir. Sodyum günde en fazla 12 mEq/lt düsmelidir. Idiojenik ozmoller beyni yavas terkettigi için fazla miktarda ve hipotonik sivilar bu kez beyin ödemine yol açar. Hiperglisemi, hipernatreminin düzeltilmesiyle düzelir. Serum sodyumu 200 mEq/lt’nin üzerine çikarsa periton diyalizi yapilir.
