Tifo (Kara Humma) Hastaligi:
Genellikle yaz ve sonbahar aylarinda salgin halinde ortaya çikar. Içme sulari ve yiyeceklerle bulasir. Vücuda girdikten sonra bagirsagin alt bölümlerinden lenf bezlerine geçen tifo bakterileri, oradan da lenf yollari ve kan damarlari vasitasi ile bütün organlara yayilirlar. Hizla üreyen bakteriler safra kesesi yoluyla diskiya; böbrek yolu ile de idrara karisarak disari çikarlar ve salginiara sebep olurlar.
* Belirtileri:
- Bas agrisi, istahsizlik, halsizlik, kabizlik veya ishal seklinde ilk belirtilerini verir.
- Bu arada burun kanamasi da görülür.
- Asil tehlike isaretleri ikinci hafta ortaya çikar.
- Dil paslanir.
- Yüksek ates, asiri kabizlik veya ishal vardir.
- Vücudu saran pembe lekeler de buna eslik eder.
- Lekeler iki gün içinde solar. Ancak, hemen sonra tekrar ortaya çikarlar.
- Dilin kenarlari ve yanaklar kizarir.
- Dilin tam ortasinda pasli bir leke vardir.
- Hastalik ilerledikçe dil kirli sari bir renk alir.
- Üçüncü hafta karin siser ve gerilir. Karin içinden gürültülü sesler gelir.
- Dördüncü hafta barsak kanarnalari görülür.
- Yüksek atese ragmen terleme olmaz.
- Nabiz yavastir.
NOT: Nabzin birden bire hizlanmasi tehlikeli kanamalar olduguna isarettir. Tedavi edilmeyen tifo vakalarinda bronsit ve bademcik iltihabi da görülür. Direnci az, zayif bünyelerde tifo bakterilerinin salgiladigi zehirler beyni, kalbi, sinir sistemini, böbrekleri, safra kesesini ve karacigeri etkilerler. En tehlikeli yan etkileri kalp ve böbreklerde görülür.
* Ne Yapmali?
- Temizlige çok dikkat ediniz.
- Salgin halinde tifo görüldügü zaman asi yaptiriniz.
- Tifo asisi bir haftada üç defa tekrarlanarak verilir.
- Bir sene müddetle vücuda bagisiklik kazandirir.
- Asilanmis kisiler tifoyu çok hafif atlatirlar.
- Bir sene sonra asinin tekrarlanmasi (yine haftada üç sefer) gerekir.
- Aile üyelerinin birinde tifo belirtileri baslayinca mutlaka doktora gösterilmeli, tibbi tedavi uygulanmasi saglanmalidir.
- Tedaviye ne kadar erken baslanirsi, hastalik o kadar kolayatlatilir.
- Tifolu hasta diger aile üyelerinden ayri bir odada yatirilmali; kullandigi esyalar dezenfekte edilmelidir.
* Paratifo Hastaligi / Belirtileri:
- Belirtileri tifoya benzeyen fakat ondan daha tehlikesiz olan bir hastaliktir.
- Iki tifo ancak kan tahlili ile birbirinden ayirdedilebilir.
- Hastayi tifo kadar sarsmaz, süresi de kisadir.
- Yan etkileri pek görülmez.
- Tifo asisi, paratifo bakterileri için de etkilidir.
