Kanda bulunan kirmizi kan hücreleri (eritrositler) dokulara ve hücrelere oksijen
tasirlar. Bunu içlerinde bulunan hemoglobin maddesi sayesinde yaparlar.
Hemoglobin ayni zamanda kana kirmizi rengini de veren maddedir. 1 gram
hemoglobin 1.4 mL oksijen tasir. Normalde kanda 13-15 gram / 100 mL hemoglobin
bulunur. Kirmizi kan hücrelerinin ömürleri 4 ay kadardir. Böbreklerimizden
salgilanan eritropoetin adli hormon, kemik iligine etki ederek, kirmizi kan
hücrelerinin yapimini baslatir.
Kansizlik (anemi), kan hemoglobin
düzeyinde veya kirmizi kan hücreleri sayisinda azalma ve sonucunda ortaya çikan
bulgulardir. Genelde baska bir hastaligin neden oldugu bir durumdur. Bu nedenle
sadece anemi ifadesinden ziyade demir eksikligi anemisi, akdeniz anemisi gibi
altta yatan hastaligi da belirtecek terimler kullanilir.
Ortaya çikan
sikayetler ve saptanan bulgular doku ve hücrelere yetersiz oksijen tasinmasina
bagli olarak gelismektedir. Anemili hastalarda yorgunluk, hafif çarpinti ve
nefes darligi gelisebilir. Ileri düzeyde bir anemide ise, bütün bu bulgular,
istirahat halinde görülmesinin yani sira; kulak çinlamasi, bas dönmesi, bas
agrisi, uyuma güçlügü, istahsizlik, kilo kaybi, adet kanamalarinin düzensizligi
veya fazlaligi, adet görmeme ve iktidarsizlik gibi bulgular ortaya
çikabilir.
Aneminin sik görülen bulgularindan çarpinti, anemi yüzünden
dokularda olusan oksijen açligini gidermek amaciyla, kalbin atim hizini ve her
atimda pompaladigi kan miktarini artirmasi nedeniyle ortaya çikar. Buna ragmen
dokularda yeterli oksijen saglanamiyorsa, solunum sayisinin artmasi ve nefes
darligi ortaya çikar.
Uzayan anemilerde ve yasli kisilerde veya kalp
hastaligi olanlarda kalp yetmezligine ait bulgular gelisebilir. Anemideki en
belirgin bulgulardan birisi de solukluktur. Aneminin siddetine bagli olarak,
agiz ve göz kapagi içindeki deride ilk olarak fark edilebilen solukluk, aneminin
ilerlemesi ile avuç içinde, tirnak yataklarinda ve deride de belirginlesir.
Anemiye yol açan nedene bagli olarak çok çesitli bulgular
gelisebilir.
Laboratuvar Testleri
• Kirmizi küre sayisi (erkek:
4.5-6.0 milyon)-(bayan: 4.0-5.5 milyon)adet/ml
• Hemoglobin (erkek:
14-18)-(bayan: 12-16)gr/dL
• Hematokrit (erkek: 41-51)-(bayan: 37-47)%
•
MCV (Mean Corpuscular Volume); (87 ± 7 fl). Kirmizi kan hücrelerinin ortalama
hacmi. Buna göre anemi, mikrositer, normositer ve makrositer olarak
tanimlanabilir.
• MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin); (29 ± 2 pg). Kirmizi
kan hücrelerinde bulunan ortalama hemoglobin miktaridir. Yani, kirmizi kan
hücresindeki hemoglobinin agirligidir.
• MCHC (Mean Corpuscular Hemoglobin
Concentration); (34 ± 2 gr/dL). Bir kirmizi kan hücresinde bulunan ortalama
hemoglobin konsantrasyonudur. Yani birim hacimdeki agirliktir (g/dl). MCH ve
MCHC sonuçlarina göre anemi, hipokrom ve normokrom olarak siniflanabilir.
•
Periferik yayma, kanin sekilli elamanlarinin mikroskopla incelenmesidir.
•
Serum demiri, toplam demir baglama kapasitesi, folik asit, ferritin, vitamin B12
düzeyleri ve serbest eritrosit protoporfirin de gerekirse tani için
incelenebilir.
kansizlik anemi nedenleri
o Kan kayiplari,
o Kirmizi
kan hücrelerinin asiri yikimi,
o Kursun ve diger toksik maddelerle olan
zehirlenmesi,
o Glutatyon veya globulin sentezlerinin bozulmasi,
o
Glikoliz veya hücre zari bozukluklari,
o Bazi enfeksiyonlar,
o Dalagin
fazla çalismasi,
o Bazi ilaçlar,
o Yetersiz kirmizi kan hücresi üretimi
o Temel yapim maddelerin eksikligi (demir, folik asit, B12, protein, niasin,
bakir vs)
o Kronik hastaliklar (Kronik böbrek hastaligi, kollajen doku
hastaliklari, siroz)
o Eritroblast eksikligi(aplastik anemi, kimyasal
ajanlar, antikorlar)
o Kemik iliginin diger hücreler tarafindan isgali
(lösemi, lenfoma, multipl myeloma)
o Endokrin hastaliklar (Miksödem, hipofiz
yetmezligi, adrenal yetmezlik)
Anemi Türleri
o Mikrositer
anemiler
• Demir eksikligi anemisi
• Talassemiler
• Kronik hastalik
anemisi
• Sideroblastik anemi
o Normositer anemi
• Kronik hastalik
anemisi
• Hemolitik anemiler
• Kemik iliginin infiltratif
hastaliklari
• Kronik böbrek hastaliklari
• Kronik karaciger
hastaliklari
• Malign hastaliklar
o Makrositer anemi
• Kronik
karaciger hastaliklari
• Hipotroidi
• Postsplenektomi
• Vitamin B12
eksikligi
• Folik asit eksikligi
• Ilaçlar (kemoterapi)
anemi
tedavisi
• Altta yatan nedene göre tedavi edilir, örnegin demir eksikligi
anemisinde demir preparatlari verilir, kanamaya bagli olanlarda kanama odagi
tedavi edilir.
